Ο Οδυσσέας Ελύτης διακρίνει μια θεραπευτική μουσικότητα στις εικόνες που διαγράφουν οι ήχοι και οι αρμονίες του «Ρέκβιεμ» του Mozart:
“… Η μουσική του έχει το αυτοδύναμο ενός φυσικού πίδακα που μας θαμπώνει, κάνει τα πράγματα να κολυμπούν μισό μέτρο πάνω από το έδαφος, σε μια σωστή πλημμύρα φωτός, λαμπερές ψιχάλες ήχων που διασχίζουν λοξά το σκοτεινό μας παράθυρο …” [από Οδυσσέας Ελύτης. Ευχαριστώ, Wolfgang Amadeus, Εν Λευκώ, σελ. 249-253. Εκδόσεις Ίκαρος]
Το «Ρέκβιεμ» αποτελεί μια από τις πλέον αριστουργηματικές συνθέσεις της δυτικοευρωπαϊκής θρησκευτικής μουσικής. Πρόκειται για ένα έργο, το οποίο συνέθεσε ο Mozart στον τελευταίο χρόνο της ζωής του – 1791. Ήταν μια χρονιά ιδιαίτερα παραγωγική για τον συνθέτη κατά την οποία, στις ήδη ανειλημμένες καλλιτεχνικές του υποχρεώσεις ήρθε να προστεθεί αιφνιδίως και η παραγγελία ενός ρέκβιεμ από ανώνυμο εντολέα. Ο Mozart θέλοντας από την μια να ασχοληθεί εκ νέου με την εκκλησιαστική μουσική και από την άλλη να βελτιώσει την οικονομική του κατάσταση δέχτηκε να το δημιουργήσει. Όμως, το Ρέκβιεμ δεν ολοκληρώθηκε, παρά τις προσπάθειες του συνθέτη, αφού η υγεία του είχε αρχίσει να φθίνει δραματικά (απεβίωσε τον Δεκέμβριο του 1791).
Το μυστήριο που κάλυπτε τον άγνωστο εντολέα, ωστόσο, έχει πλέον λυθεί: ήταν ένας αριστοκράτης, ερασιτέχνης μουσικός και συνθέτης, που συνήθιζε να προσλαμβάνει προικισμένους δημιουργούς της εποχής του, προκειμένου αυτοί να συνθέτουν έργα για λογαριασμό του έναντι αδρού τιμήματος, τα οποία ο ίδιος παρουσίαζε ως δικά του. Όταν, λοιπόν, ο Κόμης φον Βάλζεγκ έχασε τη σύζυγό του παρήγγειλε στον Μότσαρτ, μέσω ενός αγγελιαφόρου, μια νεκρώσιμη ακολουθία που θα εμφάνιζε ως δήθεν δική του.
Το ημιτελές δημιούργημα του μεγάλου δασκάλου ανέλαβαν να αποπερατώσουν οι μαθητές του Άιμπλερ και Ζίσμαϊρ. Στη συνέχεια, η σύζυγος του Μότσαρτ Κονστάντσε προώθησε την παρτιτούρα στον Κόμη φον Βάλζεγκ, που τη διηύθυνε ο ίδιος στη μνήμη της συζύγου του, τον Δεκέμβριο του 1793 στην πόλη Βίνερ-Νόυσταντ της Αυστρίας. Η πραγματικά πρώτη πλήρης εκτέλεση του έργου δόθηκε στη Βιέννη στις 2 Ιανουαρίου 1793.
Ο Mozart ενσωμάτωσε στο Ρέκβιεμ του αρκετά στοιχεία της εκκλησιαστικής μουσικής παράδοσης, τα οποία προσδίδουν μια ιδιαιτέρως “αρχαϊκή” ποιότητα σε πολλά σημεία του έργου.
Πηγές: