Mneme με τη Δανάη Αστεριάδη

-

Η Δανάη Αστεριάδη είναι interaction and visual designer. Kατέχει μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών MA in Interaction Design από τo Estonian Academy of Arts και πτυχίο BA (Hons) in Animation & Interactive Media από το Middlesex University (AKTO College). Μπορείτε να μάθετε περισσότερα για το έργο της στον σύνδεσμο: https://danaeasteriadi.com/about/

10 Αυγούστου 2021

Ήταν ένα πολύ ζεστό μεσημέρι στην καρδιά του καλοκαιριού και συναντηθήκαμε με τη Δανάη, λες και γνωριζόμαστε από πάντα, λες κι αυτή η κουβέντα είναι μια συνέχεια από συζήτηση που αφήσαμε κάποτε στη μέση, λες και η γνωριμία μας δεν ήταν παρά μόνο ηλεκτρονική και πολύ πολύ πρόσφατη! Είναι που μας ενώνει ένας στόχος κοινός, η βοήθεια προς ανθρώπους που βιώνουν την απώλεια και το πένθος. Είναι που μας ενώνουν εμπειρίες κοινές, κι ας μην τις μοιραστήκαμε ποτέ μεταξύ μας. Μ΄ αυτές τις σκέψεις μπήκα στη συνάντηση, που ήταν βεβαίως διαδικτυακή, όχι μόνο επειδή το απαιτούν οι καιροί λόγω της πανδημίας, μα κυρίως λόγω της απόστασης που μας χωρίζει. Η Δανάη βρίσκεται στην όμορφη Αθήνα, στην Ελλάδα – που φλέγεται τότε κυριολεκτικά… Έχει ήδη υποστηρίξει τη μεταπτυχιακή της διατριβή, η οποία αφορά στον σχεδιασμό ενός παιχνιδιού που μπορεί να αξιοποιηθεί στην ανακουφιστική φροντίδα. Ένα παιχνίδι που συνδυάζει δυναμικά απλότητα και πρωτοτυπία, οι οποίες στοχεύουν σε μια ουσιαστική παρέμβαση σε μια στιγμή δύσκολη μα και σημαντική, εκείνη λίγο πριν την απώλεια.

Το παιχνίδι σου έχει το όνομα Mneme. Προφέρεται ως «Μνήμη», όπως είναι η ελληνική προέλευση του όρου;

Πολύ σωστά! Είναι ένα παιχνίδι που ουσιαστικά στοχεύει σε οικογένειες που βιώνουν κάποια ασθένεια σε τελικό στάδιο – ή μπορεί να ξεκινήσει και νωρίτερα. Ουσιαστικά βοηθάει να μοιραστούν τις αναμνήσεις που έχουνε και μέσα από αυτό να μιλήσουνε για τις ζωές τους, να πούνε πράγματα που θέλουνε να πούνε… πράγματα που ίσως τους πείραξαν ή και θετικά ώστε να μπει ο άνθρωπος στη διαδικασία του πένθους έχοντας closure (=κλείσιμο).

Είναι, δηλαδή, ένα παιχνίδι βοηθητικό και για αυτόν που πεθαίνει και για τον άλλον, αυτόν που πενθεί τον θάνατο του αγαπημένου του.

Σωστά, ναι. Προσπαθείς να γεφυρώσεις έτσι το διάστημα αυτό που αναμένεις τον θάνατο με τη διαδικασία του πένθους.

Προτού μπούμε στις λεπτομέρειες του παιχνιδιού, θα μπορούσες να μοιραστείς μαζί μας πώς προέκυψε αυτή η ιδέα;

Έκανα μεταπτυχιακό στο Interaction Design και διάλεξα ως θέμα το πώς μπορώ να βοηθήσω ανθρώπους που πενθούν στο πλαίσιο της διπλωματικής μου εργασίας. Η ιδέα αυτή προέκυψε μέσα από έρευνα που έκανα. Μίλησα με ειδικούς πάνω στο θέμα, μίλησα με ανθρώπους που έχουνε χάσει κάποιον δικό τους από τέτοιου είδους ασθένειες και αναλύοντας όλα αυτά τα insights (=πληροφορίες) που μάζευα από αυτούς τους ανθρώπους κατέληξα σε αυτή την ιδέα για να μπορέσω να λύσω κάποια προβλήματα που είδα ότι είχανε κοινά.

Έχω δει κάποιες από τις κάρτες – αυτές που φαίνονται στο σχετικό leaflet που μου έχεις στείλει. Εσύ έχεις σχεδιάσει τις κάρτες, έτσι;

Ναι, σωστά!

Πώς κατέληξες στο τι θα περιλάβεις σε κάποια κάρτα. Όπως μου έχεις αναφέρει, έχεις ήδη κάνει 16 κάρτες για το παιχνίδι και σκοπεύεις να τις κάνεις 50. Φαντάζομαι έχεις κάποιες θεματικές με τις οποίες ασχολήθηκες ή/και σκοπεύεις να ασχοληθείς;

Όπως είπα, μίλησα με κόσμο και είχα κάνει κι ένα ερωτηματολόγιο, το οποίο συμπλήρωσαν άνθρωποι που είχανε χάσει κάποιον δικό τους. Μια από τις ερωτήσεις που τους είχα κάνει -προς το τέλος για να κλείσουμε λιγάκι ευχάριστα – ήταν να μοιραστούν μια ανάμνηση που είχανε με τον άνθρωπό τους από τότε που ήταν υγιής και καλά, μια αγαπημένη ανάμνηση που έχουνε. Αναλύοντας τις απαντήσεις είδα κάποια θέματα που προέκυπταν. Προέρχονταν από τη φύση, τα ταξίδια και παρόμοια, γιορτές… Βασίστηκα στις αναμνήσεις των ανθρώπων ώστε να καταλήξω στο τι θα σχεδιάσω σε κάθε κάρτα.

Κάρτες από το παιχνίδι

Έχεις στο μυαλό σου κάποιες συγκεκριμένες θεματικές;

Ναι. Είτε το έχω δει γενικά… Η φύση παίζει πάρα πολύ στις ιστορίες των ανθρώπων. Είτε παίρνω κάτι πιο συγκεκριμένο από τις ιστορίες των ανθρώπων, το οποίο μπορεί να μην προέκυπτε ως θεματική. Για παράδειγμα, ένας μου είχε πει για τον παππού του ότι είχανε πάει μια βόλτα στο δάσος και είδανε ένα ελάφι και πόσο μεγάλη εντύπωση του είχε κάνει μιας και έβλεπε πρώτη φορά ελάφι. Το είχε συνδυάσει αυτό πάρα πολύ με τον παππού του. Οπότε μια κάρτα που σκοπεύω να σχεδιάσω, θα έχει ένα ελάφι.

Πιο πολύ ευχάριστες αναμνήσεις φέρνουν οι κάρτες…

Ναι. Αλλά πιστεύω πως, κοιτώντας τις κάρτες, μπορείς να σκεφτείς και κάτι άλλο. Ανάλογα του τι βιώματα και τι εμπειρίες έχει ο καθένας. Αυτός είναι και ο σκοπός των καρτών. Έχεις μία εικόνα και μπορεί για τον καθένα να ξυπνήσει εντελώς διαφορετικές αναμνήσεις.

Αυτό ακριβώς. Θυμήθηκα την πρώτη φορά που μου ανέφερες το παιχνίδι και σκεφτόμουνα πως το αυτό έπρεπε οπωσδήποτε να μεταφραστεί στην ελληνική, αλλά μετά συνειδητοποίησα πως εικόνες πραγματεύεται κι όχι λέξεις.

Ναι, και μια εικόνα είναι χίλιες λέξεις!

Χίλιες λέξεις σε όλες τις γλώσσες… Οι 16 κάρτες που έχουν ολοκληρωθεί, έχουν «δουλέψει» στο πλαίσιο εφαρμογής του παιχνιδιού; Ή είναι κάτι που σκοπεύεις να κάνεις;

Ναι, το είχα μοιραστεί με τους ανθρώπους με τους οποίους είχα μιλήσει, οι οποίοι είχανε χάσει τον άνθρωπό τους, οπότε το παίξανε με την οικογένειά τους για να συζητήσουνε για τον άνθρωπό τους. Επίσης, έχει εφαρμοστεί με δύο ανθρώπους που το έπαιξαν, ο ένας με τη γιαγιά του που είχε καρκίνο κι ο άλλος με τη γιαγιά του, που απλά ήτανε πάρα πολύ μεγάλη σε ηλικία – δεν είχε κάποιο πρόβλημα. Πολύ θετικό το feedback (=ανατροφοδότηση) που πήρα γενικώς, αλλά σίγουρα θέλω να το δοκιμάσω και με περισσότερους ανθρώπους για να δω όντως άμα δουλεύει και πώς μπορεί να βελτιωθεί.

Κάρτες από το παιχνίδι

Πώς ακριβώς παίζεται αυτό το παιχνίδι;

Ουσιαστικά έχεις κάποιες κάρτες που έχουν διάφορες ζωγραφιές απάνω και ο καθένας παίρνει από κάποιες κάρτες. Ο σκοπός είναι να σκεφτείς κάποια ανάμνηση που έχεις με τον άνθρωπο με τον οποίο παίζεις και μετά να το συζητήσετε και πάει λέγοντας. Οπότε, ουσιαστικά, παίρνεις τις κάρτες και μοιράζεσαι τις αναμνήσεις.

Είναι ευέλικτοι οι κανόνες του παιχνιδιού… Μπορεί να μιλήσει ο ένας ή να μιλήσει ο άλλος ή και να μη μιλήσει. Έχω δει ότι έχεις βάλει και κάποιες δικλείδες ασφαλείας.

Σωστά. Αυτό προέκυψε γιατί μου είπαν οι άνθρωποι ότι, «όλα ωραία και καλά, αλλά τι θα γίνει όταν αρχίσουμε να συζητάμε κάτι το οποίο εγώ δεν θέλω να συζητήσω;». Είναι και μια περίπτωση που τα συναισθήματα είναι αρκετά δύσκολα, δηλαδή είναι σε μια διαδικασία άγχους που ξεκινάει ένα πρώιμο πένθος, καθώς περιμένεις τον θάνατο, και ότι μπορεί να προκύψουνε κάποια θέματα τα οποία μπορεί να μη θέλεις να συζητήσεις, οπότε να μην αισθάνεσαι ασφαλής να συζητήσεις. Μίλησα με τρεις games designers (=σχεδιαστές παιχνιδιών), που ασχολούνται με role playing games, παιχνίδια ρόλων δηλαδή που παίζονται σε πραγματικό χρόνο, όπου κι εκεί μπορεί να προκύψουν κάποια θέματα που μπορεί να δυσκολέψουν τους ανθρώπους κι έχουνε φτιάξει κάποιες δικλείδες ασφαλείας. Συζητήσαμε διάφορους μηχανισμούς που υπάρχουν και καταλήξαμε στο ότι ο μηχανισμός με τις κάρτες, τον οποίον χρησιμοποίησα, ήταν ο καταλληλότερος. Έχουμε, λοιπόν, δύο κάρτες, μια πορτοκαλιά και μια κόκκινη, τις οποίες μπορείς να επιλέξεις να δείξεις οποιαδήποτε στιγμή δεν θέλεις να συζητήσεις κάτι. Η πορτοκαλιά είναι για να ενημερώσεις τον άλλο ότι δεν είσαι πολύ άνετος με τη συζήτηση και το πού πάει, αλλά ότι είσαι διατεθειμένος να συζητήσεις γι’ αυτό, ώστε να έχει ο άλλος επίγνωση της ψυχολογικής σου κατάστασης και να προσέχει λίγο το πώς θα πει κάποια πράγματα. Την κόκκινη κάρτα την δείχνεις όταν δεν θες να συζητήσεις, οπότε σταματάει η συζήτηση εκεί πέρα. Ο σκοπός είναι δημιουργήσουμε ένα αίσθημα ασφάλειας, ότι δεν θα μιλήσεις για κάτι το οποίο μπορεί να σε πληγώσει, να σε στεναχωρήσει ή δεν είσαι ακόμα έτοιμος να μιλήσεις γι’ αυτό.

Πού μπορεί κάποιος να το βρει αυτό το παιχνίδι; Κυκλοφόρησε;

Όχι, δυστυχώς δεν έχει κυκλοφορήσει ακόμα. Αν κάποιος ενδιαφέρεται μπορεί να επικοινωνήσει μαζί μου στο email μου [email protected]. Έχω τα αρχεία τα οποία μπορεί να εκτυπώσει – να τυπώσει τις κάρτες και να τις κόψει να τις έχει. Οι δύο άνθρωποι που το δοκιμάσανε έτσι το κάνανε γιατί ήταν Εσθονία κι εγώ ήμουν Ελλάδα, οπότε τους έστειλα τ’ αρχείο και το τύπωσαν. Οι κάρτες δεν είναι πολλές για την ώρα. Ωστόσο, είναι αρκετές για να μπορέσεις να ξεκινήσεις με αυτό το παιχνίδι. Και αυτό είναι και το σημαντικό του παιχνιδιού: λειτουργεί ως κίνητρο και υπενθύμιση ότι πρέπει να μιλάμε για τη ζωή σ’ αυτές τις καταστάσεις, γιατί όλα είναι γύρω από την αρρώστια, μπαίνεις σε μια διαδικασία που συχνά ξεχνάς ότι πρέπει να μιλάς και για τα θετικά της ζωής.

Και εν τω μεταξύ ζεις!

Αυτό, ναι. Δεν είναι όλα αρρώστια και θάνατος.

Πόσο κοστίζει αυτό το παιχνίδι;

Για την ώρα δεν κοστίζει κάτι. Όπως είπα είναι σε πειραματικό στάδιο και προσπαθώ να μαζέψω feedback, οπότε όποιος θέλει μπορώ να του το στείλω και το μόνο αντίτιμο είναι να μου δώσει κάποιο feedback για το πώς το βίωσε, είτε θετικό είτε αρνητικό, για να μπορέσω αν το βελτιώσω.

Σκεφτόμουν, Δανάη, πως οι κάρτες αυτές θα μπορούσαν με κάποιον τρόπο να χρησιμοποιηθούν και για περιπτώσεις απώλειας που βιώνεται μετά από μια πυρκαγιά. Βλέπουμε τώρα τους ανθρώπους που βιώνουν όλη αυτή την εμπειρία κι έχουμε μπροστά μας ουσιαστικά κάρτες που σε μεγάλο βαθμό, όπως είπες, πραγματεύονται τη φύση… Για μοίρασμα κοινών αναμνήσεων από τέτοιες εμπειρίες ίσως.

Αυτό που λέγαμε και πριν, βλέπεις μία εικόνα και δεν ξέρεις τι θα ξεκλειδώσει στον άλλο. Είναι πολύ ενδιαφέρον όλο αυτό. Είναι διαφορετικό να το ψάξεις μέσα από μια λέξη, να τον κάνεις να ανοιχτεί από το να δει μια εικόνα, που μπορεί να του ξυπνήσει αναμνήσεις ή σκέψεις που κι ο ίδιος μπορεί να μην ήξερε ότι τις έχει. Νιώθεις και ασφαλής με αυτό. Είναι ένα παιχνίδι. Είναι κάτι το οποίο νιώθουμε οικείο, κάτι που κάνουμε με την οικογένειά μας, με τους φίλους μας… Δεν είναι κάτι τρομαχτικό του τύπου «τι θα με ρωτήσει τώρα;». Είναι κάτι οικείο.

Μπορείτε να βρείτε περισσότερες λεπτομέρειες για το παιχνίδι στον σύνδεσμο:

https://danaeasteriadi.com/helping-people-through-the-grieving-process/

ΜΟΙΡΑΣΟΥ ΤΟ ΑΡΘΡΟ

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

εισάγετε το σχόλιό σας!
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ

Πρόσφατα Σχόλια