Ένα από τα σημαντικότερα κεφάλαια της απώλειας και του πένθους ως εμπειρίες είναι εκείνο της σιωπής. Όχι της αποσιώπησης, του δεν μιλάω, δεν το συζητώ για να μην ξύσω πληγές. Όχι. Αλλά της σιωπής. Εκείνης της ανάγκης, που υπάρχει μετά από κάθε απώλεια, η σιωπή να γίνει αποδεκτή ως δράση ή ως αντίδραση, να γίνει σεβαστή, να γίνει διερώτηση η ίδια… Η Έφη Λαδά, όπως η ίδια σημειώνει, έγραψε το βιβλίο «Οι μέρες της Σιωπής» αφορμώμενη από τον πύρινο εφιάλτη του 2007 στην Πελοπόννησο. Κυκλοφόρησε δε μετά από τα τραγικά γεγονότα στο Μάτι το 2018 και σήμερα, δυστυχώς, παραμένει πιο επίκαιρο από ποτέ. «Να δεις που μ’ αυτό θ’ αρχίσουμε τη σχολική χρονιά και φέτος» έγραφε μια δασκάλα στο facebook κάτω από την ανάρτηση-αναφορά του βιβλίου. Μια δήλωση με την οποία δε θα μπορούσα να συμφωνήσω πιότερο!
Είναι γεγονός πως και οι φετινές πυρκαγιές σε Κύπρο και Ελλάδα, μα και σ’ ολόκληρο τον πλανήτη, μας συγκλόνισαν. Μικρούς μεγάλους. Το βιβλίο αυτό, όπως και κάθε βιβλίο βεβαίως, διαβάζεται διαφορετικά από τον κάθε αναγνώστη και την κάθε αναγνώστρια. Η δική μου ανάγνωση ως εκπαιδευτικού που αναζητώ, εκούσια πια, να προσεγγίσω την απώλεια και το πένθος μέσα από την παιδική λογοτεχνία, το βρίσκει αριστοτεχνικό. Η δε εικονογράφηση -από την ίδια τη συγγραφέα, το απογειώνει! Βλέπω σ’ αυτό τη λογική του τριπτύχου που συχνά χρησιμοποιείται στη θεραπευτική του πένθους: την αποτύπωση του πριν, του τώρα και του μετά. Βλέπω μια προσπάθεια νοηματοδότησης της εμπειρίας της καταστροφής, χωρίς να προσπερνάται η απώλεια. Ντύνεται όμως με λέξεις και εικόνες για να μπορεί να διαβαστεί. Κι αφήνεται άπλετος χώρος και χρόνος στη Σιωπή, που πρώτα μόνη κι έπειτα παρέα με την Ελπίδα, που θέλει κι αυτή τον χρόνο της για να ξεμυτίσει, συμπορεύονται παρέα με τη γη, τη φύση και τους ανθρώπους. Ένα βιβλίο γεμάτο συμβολισμούς που μπορεί να συζητήσει κανείς με μικρά παιδιά και με μεγάλα, μα και με τον ίδιο του τον εαυτό. Γιατί σ’ αυτό το βιβλίο η ελπίδα ξεπροβάλλει χωρίς φανφάρες και περιττόλογα, χωρίς συγκρούσεις και εγωισμούς, χωρίς ‘γιατί’ και μιζέρια. Ξεπροβάλλει απλά. Γιατί υπάρχει.
Έχω μια πρόταση σχεδίου μαθήματος κατά νου, μα θα τη μοιραστώ αφού την εφαρμόσω, μιας και τα πιο ωραία μαθήματα τα φτιάχνουν τα παιδιά. Θεωρώ, σαφώς, πως αλλιώς μπορεί να το προσεγγίσει κανείς με παιδιά που έχουν βιώσει την εμπειρία της καταστροφής της πυρκαγιάς κι αλλιώς με αυτά που έχουν απλώς ακούσει. Σε κάθε περίπτωση, η προσέγγιση απαιτεί ευαισθησία και σεβασμό και σίγουρα χώρο και χρόνο σιωπής στην τάξη μας. (Α, και μοίρασμα! Το μοίρασμα το απαιτεί και η εκπαίδευση, για την ακρίβεια. Γι’ αυτό θα χαιρόμουν πολύ να ανταλλάζαμε εμπειρίες για τις αντιδράσεις των παιδιών και τις δικές μας.)
Χαρακτηριστικά
Συγγραφή – Εικονογράφηση: Έφη Λαδά
Εκδόσεις «ΠΑΤΑΚΗ» (2018)
ISBN 978-960-16-8063-7
Προτεινόμενες ηλικίες: 3-6, 6-9, 9-12
